Bebeklerde Dudak Bağlarına Bağlı Belirtiler ve Emzirme Sorunları

Kısa ve Gergin Dudak Bağı Olan Bebeklerde Geç Tanı Konulmasının Zararları

Üst dudağı diş etine bağlayan doku parçası olan labial frenulumun çok sıkı olması anlamındadır. Üst dudak bağları, üst dudağı orta hatta maksiller dişeti dokusuna (üst diş etleri) bağlayan doku bandı veya "frenum" anlamına gelir. Bu, üst dudağın hareket etmesini zorlaştırabilir.

Bebeklerde dudak bağı, yeterince süt almada zorluk gibi emzirme sorunlarına neden olabilir. Emziren kadında da ağrıya neden olabilir. Triological Society' e göre, doktorların ve diğer sağlık hizmeti sağlayıcılarının dudak bağı teşhisi sıklığı son yıllarda artmıştır (kaynak >> The Dramatic Rise in Tongue Tie and Lip Tie Treatment).

Gergin ve Kısa Dudak Bağı Olan Bebeklerde Emzirme Sorunları

Düzgün emzirmek için bebeğin dudaklarını meme ucunun etrafına kapatabilmesi gerekir. Meme ucu bebeğin ağzına tam olarak girmelidir, böylece bebek üst dudağı meme ucuna uyacak ve güvenli bir mandal oluşturacak kadar hareket ettirebilmelidir. Bazı bebeklerin labial frenulumu çok kısa ve sıkıdır veya diş etlerinde tipik olandan daha aşağıda bağlanır. Bu, bebeğin üst dudağını hareket ettirmesini zorlaştırabilir. Bazı bebeklerde bu, emzirme yeteneğini engeller. Ebeveynler ve bakıcılar, bebeğin daha belirgin bir labial frenulumu olduğunu veya bebeğin üst dudağını hareket ettirmekte zorlandığını fark edebilir.

Dudak bağı anatomide bir farklılıktır. Bu bir hastalık veya ciddi bir sorunun belirtisi değildir. Bir bebek emzirmede zorluk çekmediğinde ve emzirmek emziren kadın için ağrılı olmadığında, dudak bağı tedavisi için bir neden yoktur.

Bebeğinizin Üst Dudak Hareketlerine Dikkat Edin!

Dudak bağı üst dudağı etkiler. Dudağın ortasına bakın ve kaldırdığınızda üst dudak ile diş etleri arasında bir bant doku olarak dudak bağını görebilirsiniz. Üst dudağı kaldırmak zorsa veya bebek üst dudağı hareket ettiremiyor gibi görünüyorsa dudak bağı olabilir.

Bebeklerde Dudak Bağı Belirtileri

Dudak bağı emzirmeyi etkileyebilse de, emzirme uzmanları neyin dudak bağı sayıldığı ve dudak bağının ne zaman veya ne zaman tedavi edilmesi gerektiği konusunda hemfikir değillerdir.

Birçok emzirme danışmanı ve diğer emzirme uzmanları, Dr. Lawrence Kotlow'un geliştirdiği sınıflandırma sistemini kullanmaktadır (>> Diagnosing and Understanding the Maxillary Lip-tie (Superior Labial, the Maxillary Labial Frenum) as it Relates to Breastfeeding). Bu web sitesinde arama bölümünde dudak bağı sınıflandırılmasını arattırdığınızda ilgili bilgileri ayrıca bulabilirsiniz. 

Bununla birlikte, 2019 sistematik bir incelemesi, bu sistemin farklı uzmanlar arasında aynı teşhisi güvenilir bir şekilde üretmediğini buldu. Birden fazla sağlık hizmeti sağlayıcısı, bir bebeğin dudak bağı olup olmadığı konusunda hemfikir olmayabilir (kaynak >> Upper Lip Tie and Breastfeeding: A Systematic Review).

Bazı bebeklerin semptomları varken bazılarında yoktur. Ancak bir bebeğin emzirme güçlüğü çekmesi dudak bağı olduğu anlamına gelmez. Ayrıca, bir bebeğin dudak bağı olsa bile, beslenme güçlüklerine neden olmayabilir ve bağı düzeltmek her zaman emzirme sorunlarını çözmez.

Dudak bağı olan bebeklerde ebeveynlerin ve bakıcıların fark edebileceği bazı belirtiler şunlardır:

• çok sıkı görünen labial frenulum
• emzirme sırasında ağrı
• bebekte zayıf kilo alımı
• emzirirken telaşlı veya sinirli görünen bir bebek
• çok sık emzirmek isteyen bir bebek (çünkü yeterince yemek almıyorlar)
• şişeden içerken daha mutlu görünen bir bebek
• bebeği memeye kilitlemede veya mandallamada zorluk
• Bununla birlikte, bu semptomların çoğunun, bir dizi başka emzirme zorlukları nedeniyle de ortaya çıkabileceğini unutmamak önemlidir.

Bu belirtiler dil bağıyla da ortaya çıkabilir. Dudak bağı olan birçok bebeğin dil bağı da vardır. Bir doktor genellikle bunları birlikte değerlendirecektir.

Kısa ve Gergin Dudak Bağlarına Bağlı Komplikasyonlar

Dudak bağı, muhtemelen emziren bebekler hariç, endişe kaynağı olmamalıdır. Bebek iyi kavrayamadığında emzirmeyi bozabilir. Hangi dudak bağlarının emzirmeye engel olduğu net olarak bilinmemekle birlikte, eğer yaparlarsa bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar şunları içerir:

• emziren kadında ağrılı, kaşıntılı veya çatlamış meme uçları
• ilk ayarlama döneminden sonra bile emzirme sırasında ağrı
• kadında mastitis veya maya enfeksiyonları gibi emzirmeye bağlı enfeksiyon riskinde artış
• yeterince hızlı kilo almayan bebek
• bebekte dehidratasyon veya yetersiz beslenme
• daha kısa emzirme süresi
• ilerleyen dönemde çene ve diş yapısı değişiklikleri

Bazı araştırmalar, dudak bağının diş sağlığı sorunlarına neden olduğunu vurgulamaktadır. Bunun nedeni, süt ve yiyeceklerin dişlerin üzerinde birikerek diş çürümesi, diş eti hastalığı ve diğer ağız sağlığı sorunları riskini artırmasıdır. Sonuçta dudak bağı üst dudağın diş etine doğru yapışık kalmasına ve o bölgede ölü boşluk (hava transferi kısıtlanmış alanlar) ortaya çıkmasına neden olmaktadır (kaynak >> Just Flip the Lip! The Upper Lip-tie and Feeding Challenges). Ancak bazı araştırmalar bunu tam olarak kanıtlayamamıştır. Bebeklerde dudak bağı ile ilgili hazırladığım ayrıntılı makale linki >> Bebeklerde Dudak Bağı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kısa ve Gergin Üst Dudak Bağı Olan Bebeklerde Tedavi

Tıbbi bir işleme başvurmadan önce, emzirme sorunlarını çözmenin bazı yolları üzerinde bir emzirme danışmanıyla çalışmaya başlamak en iyisi olabilir. Dudak bağının olası etkileri de dahil olmak üzere herhangi bir sorunu daha genel olarak ele almaya yardımcı olabilirler.

Dudak bağı olan bebeklerde, biberonun bir beslenme seçeneği olarak bebeklere mümkün olduğunca sunulmaması, biberon beslenmesi yapılmaması meme reddi açısından önemlidir.

Yukarıdaki fotoğrafta aynı anda dudak bağı ameliyatı ve dil bağı ameliyatı yapılmış olan bir bebekte, dudak bağının ameliyat öncesi hali ve frenektomi sonrasında ortaya çıkan eşkenar dörtgen şeklindeki (elmas şeklinde) kesi alanı görülmektedir. Thermal welding cihazının koagülasyon modu kullanılmadan sadece kesici modu kullanılmıştır. İşlem sedasyon anestezisi altında steril ameliyathane koşullarında yapılmıştır. 

Diğerleri dudak bağı revizyonunu tercih edebilir. Bu prosedür sırasında, bir doktor, gevşemeye yardımcı olmak için labial frenulumdaki küçük bir doku parçasını kesecektir. Dudak bağı kesilirken basit ekesi (frenotomi) ya da üçgen doku çıkarılması (frenektomi) işlemi yapılabilir. Kesi esnasında, makas, lazer, thermal welding, elektorkoter, radyofrekans, coblation cihazı gibi cihazlar kullanılabilir. Ancak ısı hasarına neden olabilen lazer, koter ve elektorkoter gibi cihazların kullanılması yanık yarasına neden olabilmektedir. Genellikle 5-6 aydan daha ufak olan bebeklerde, ofis şartlarında makas ve klemp yardımı ile frenektomi işlemi yapmayı ve hastanelerde, yine aynı işlemi daha büyük bebeklerde, sedasyon anestezi altında, thermal welding cihazı yardımı ile yapmayı tercih ediyorum.

Lazer frenektominin yanıklara neden olabileceğini ve uzmanların bu prosedürü yenidoğanlar için önermediğini belirtmek önemlidir. Ayrıca dudak bağı için lazer tedavisi daha yaygın hale gelse de pahalıdır ve risksiz değildir. Emzirme sonuçlarını iyileştirdiğine dair çok az kanıt vardır ve dudak bağı bazen tedaviden sonra tekrar ortaya çıkabilir.

Birkaç ay boyunca dudak bağıyla emziren daha büyük bebekler, bir cerrahi müdahalenin ardından artık işe yaramayan telafi edici stratejiler öğrenmiş olabilir. Ebeveynler ve bakıcılar, bebek hemşiresine etkili ve rahat bir şekilde yardımcı olmak için bir çocuk doktoru veya emzirme danışmanı ile birlikte çalışmalıdır.

Dudak bağı revizyonu istemeyen veya daha az invaziv yöntemler denemek isteyen kişiler, bebeği emzirme şekillerinde değişiklik yapmak isteyebilirler.

Güzel Bir Dudak Bağı Animasyonu Videosu:

Dudak Bağı Olan Bebeklerde Emzirme Teknikleri

Bu konu ile ilgili oldukça ayrıntılı hazırlanmış bir sayfa >> https://www.llli.org/breastfeeding-info/tongue-lip-ties/

Farklı emzirme tekniklerini denemek, bir bebeğin emzirmesini kolaylaştırabilir. Örneğin anneler şu ipuçlarını deneyebilirler:

Bebeği daha sık emzirin. Bu, yeterli yiyecek almalarını sağlar. Ayrıca göğüslerin tıkanmasını ve sertleşmesini önler. Bir bebeğin sert göğüslerden emzirmesi daha zordur.

Bebeğin çenesini aşağı indirin. Bu, daha derin bir kavrama elde etmelerine yardımcı olabilir.

Bebek mandallamadan hemen önce meme başı etrafındaki alanı sıkarak areolanın altında bir çukur oluşturmayı deneyin. Çenelerini meme başının altındaki bu girintiye yerleştirin.

Sütü elle veya bir pompa ile sağın. Bu, bebek etkili bir şekilde emziremezse yeterli süt tedarikini sağlar. Ayrıca bebeği beslemek için başka bir seçenek sunar.

Üst dudak bağı, bebeğin flanş yapma yeteneğini çeşitli şekillerde etkileyebilir. Birincisi en bariz olanıdır - frenulum ne kadar kısa ve sıkı olursa, anne dudağı elle açsa bile bebeğin o dudağı dışa doğru bükmesi o kadar rahatsız olur. Birkaç dakika sonra, bebek ya göğsünü tamamen çıkaracak ya da çok kısa bir süre ciltteki mandalı gevşeterek üst dudağın geri dönmesine izin verecek kadar gevşeyecektir, bu daha rahat bir pozisyondur. Anne sık sık hayal kırıklığı içinde dudağını yukarı doğru çevirmek zorunda kaldığından şikayet eder. Sıkı bir üst dudak bağının emzirmeyi etkilemesinin ikinci yolu, sadece kas esnekliğine dayanır. Ağzını geniş bir şekilde açmak için, üst dudak bağı olmayan bir bebek üst dudağı buruna doğru iter. Üst dudak bağı mevcut olduğunda ve dudak doğal olarak içe doğru yuvarlandığında, dudak çevresindeki kas (orbikularis oris kası) buruna doğru itilemez. Bu, dudak kasına doğal olmayan bir miktar gerilim uygular. Bunu kendiniz deneyin. İlk olarak, ağzınızı olabildiğince geniş bir şekilde doğal bir şekilde açın. Bu hissi, üst dudağınızı zorla sıkıştırıp ardından ağzınızı genişçe açma girişimiyle karşılaştırın. Üst dudakta, orta bölümde gerginlik hissedeceksiniz (üst dudağın tamamında değil). Dudak gerginse bebek geniş olarak ağzını açamaz (kaynak >> How Does An Upper Lip Tie Affect Breastfeeding?).

Bir emzirme danışmanı, annenin ve bebeğin özel ihtiyaçlarına göre ek stratejiler sunabilir.

Bazı insanlar destek gruplarına katılmaktan da yardım alır. Deneyimli grup üyeleri, dudak bağlarını yönetme konusunda tavsiyelerde bulunabilir veya bunları tedavi etme konusunda deneyime sahip sağlık hizmeti sağlayıcılarını önerebilirler.

Ülkemizde gerçekten çok bilinçli ve güncel bilgileri takip eden birçok emzirme danışmanı bulunmaktadır. 

Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)

Muayenehane (Private Office):

Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbul

Randevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52

E-mail: muratenoz@gmail.com

​Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199

Fax: (+90) 212 542 74 47