Bebeklerde Dil Bağı Ameliyatı Ne Zaman Yapılmalıdır?

Dil Bağı Bebeklerde Ne Zaman Kesilmelidir?

Yukarıdaki fotoğrafta, ofis şartlarında lokal anestezi altında dil bağı ameliyatı (frenotomi) işlemi yapılan bebekte dil bağı operasyonu sonrası kesi alanını gösteren "sarı oklar" görülmektedir.

Ankiloglossi olarak bilinen dil bağının değerlendirilmesi ve tedavisi yüzyıllar öncesine dayanmaktadır, çünkü bu dokunun bağlanması emzirme için mandallamayı ve bebeğin bir memeyi tutarak vakumlama ve yeterince besleme yeteneğini etkileyebilir. Dil bağı operasyonları, frenektomi, frenulotomi ve frenuloplasti olarak bilinen bu bandı bölme prosedürü yüzyıllar öncesine dayanır. Son yıllarda, yenidoğanlara ve biberonlu bebeklere uygulanan formül besleme ve pompalanan anne sütü giderek daha fazla kullanılmaya başlandı ve yenidoğanlarda dil bağının kesilmesi konusunda tartışmalı olarak bir artış bulunmaktadır. 

Dil bağı ve buna bağlı kısıtlanmış dil hareketi

Doğumdan önce, güçlü bir doku kordonu, ağzın ortasında bulunan oral frenulumun gelişimine rehberlik eder. Doğumdan sonra, bu lingual frenulum patlayan dişlerin pozisyonunu yönlendirmeye devam eder. Çocuk büyüdükçe düzelir ve incelir. Bu frenulum dilin altındaki aynaya baktığımızda görülebilir. Bazı çocuklarda, frenulum özellikle sıkıdır veya geri çekilemez ve dil hareketsizliğine neden olabilir. Dolayısıyla dil bağı, dil hareketinin sınırlandırılmasına neden olan anormal derecede kısa, kalın bir lingual frenum ile karakterize edilen dilin gelişimsel anomalisi olarak tanımlanır veya basit bir şekilde, lingual frenulum dil ucuna yakın yerleştiğinde "dil bağı" ve buna bağlı "kısıtlanmış dil hareketi" ile sonuçlanır.

Tanı ve tedavi yaklaşımlarında ciddi farklılıklar mevcut!

Çocuklarda ankiloglosi diş hekimleri için teşhis amaçlı bir zorluk oluşturmaktadır. Son incelemeler, anormal bir dil bağını neyin oluşturduğu ve cerrahi müdahaleyi haklı çıkarmak için hangi kriterlerin kullanılması gerektiği hakkında çok az bilgi ortaya koymuştur. Bu nedenle ankiloglossinin klinik önemini ve cerrahi müdahaleyi planlamadan önce hangi kılavuz ilkelere uyulması gerektiğini vurgulayan yeni çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Dil bağı ile ilgili muayene esnasında yapılan ölçümlerde, dil kaldırıldığında lingual frenulumun uzunluğu, serbest dil mesafesinin (dil bağı noktası ile dil ucu arasındaki mesafe) ölçümünü içermektedir.

Klinik önemi ve optimal yönetimi konusunda geniş bir görüş farklılığı vardır. Birçok çocukta dil bağı asemptomatiktir ve durum kendiliğinden düzelebilir veya etkilenen çocuklar azalan lingual hareketliliği telafi etmeyi öğrenebilir. Bununla birlikte, bazı çocuklar dil bağlarının cerrahi müdahalesinden yararlanırlar. Ebeveynler, dil kravatının olası uzun vadeli etkileri hakkında eğitilmelidir, böylece olası terapi hakkında bilinçli bir seçim yapabilirler.

Dil bağı ameliyatları

Dil bağı, bebeklerde sıklıkla başarılı emzirmeye müdahale edebilen bir durumdur. Durumu tedavi etmek için frenotomi ya da frenektomi adı verilen basit bir prosedürler uygulanır. Tarihsel olarak dünya genelinde ebeler, doktorlar ve diş hekimleri de dahil olmak üzere bir dizi sağlık uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Geleneksel olarak makasla yapılmış olsa da, bir lazer ve diğer kansız kesi yapabilen cihazlara bir eğilim vardır.

Yukarıdaki fotoğrafta, hastane şartlarında, gaz koklatılarak yapılan bebekte dil bağı ameliyatı - frenektomi öncesi ve sonrası dil görünümü mevcuttur. Dilin altındaki dikişlerin hepsi kendiliğinden eriyebilen özellikteki materyallerdir. Çene altı tükürük bezi kanallarına yakın olan kesi alanına dikiş atılmamıştır.

Yukarıdaki fotoğrafta, hastane şartlarında, sedasyon anestezisi altında apılan bebekte dil bağı ameliyatı - frenektomi öncesi ve sonrası dil görünümü mevcuttur. Dilin altındaki dikişlerin hepsi kendiliğinden eriyebilen özellikteki materyallerdir. Çene altı tükürük bezi kanallarına yakın olan kesi alanına dikiş atılmamıştır.

Bebeklerde dil bağı belirtileri

Başarılı bir şekilde emzirmek için, bir bebeğin hem meme dokusuna hem de meme ucuna mandallanması gerekir ve dillerinin alt diş etini kaplaması gerekir, böylece meme başı hasardan korunur. Dil bağı olan bazı bebekler, memelerini düzgün bir şekilde mandallayacak kadar geniş açamazlar.

Bebeğinizi emziriyorsanız ve dil bağları varsa aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• memeye yapışmakta veya tam bir vakum yaparak beslenme için bağlı kalmakta zorluk çekmek
• uzun süre beslenme, kısa bir ara verilmesi, sonra tekrar beslenme ihtiyacının olması
• huzursuz olma ve her zaman aç görünme
• olması gerektiği kadar hızlı kilo almamak
• beslenirken bir "tıklama" sesi yapmak - bu aynı zamanda bebeğinizin göğsünde konumlandırma ve emzirme danışmanlığı desteğine ihtiyacınız olduğunu gösteren bir işaret olabilir

Dil bağı bazen emziren anneler için aşağıdaki sorunlara neden olabilir:

• ağrılı meme ucu
• düşük süt üretimi
• tekrarlayan mastit (memenin iltihabı)
• bazı annelerde gece emzirme ihtiyacı ve bebeklerdeki yetersiz kilo alımına bağlı olarak depresyon ve yetersizlik hissi ortaya çıkabilir

Bununla birlikte, emzirme sorunlarının hepsine dil bağı neden olmaz ve bunlar doğru destekle aşılabilir. Emzirmeyi zor buluyorsanız, ebe, sağlık ziyaretçisi veya emzirme uzmanından yardım isteyin.

Bebeğinizin dil bağı olduğunu gösteren diğer belirtiler şunlardır:

• dillerini yukarı kaldırmada veya bir yandan diğer yana hareket ettirmede zorluk
• dillerini dışarı çıkarmada zorluk
• dilleri dışarı çıktıklarında dil uçlarının kalp, v, tas ya da çatal şeklinde görünmesi

Bebeklerde dil bağı ameliyatı endikasyonları

Bebeğinizde dil bağı mevcutsa ve emzirme sorunları varsa, öncelikli olarak konu ile ilgilenen bir çocuk doktoruna bebeğinizi muayene ettirebilir, bebek hemşiresi ya da emzirme danışmanından emzirme danışmanlığı için destek alabilirsiniz. Bunlara rağmen bebeklerde, yetersiz kilo alımı, meme ucu hasarı, dilde yapısal değişikliklerin belirginleşmesi gibi belirtiler ortaya çıkarsa erkenden dil bağı ameliyatının yapılması uygundur. Emzirme sorunları düzelmeyen bebeklerde dil bağı ameliyatının, dil bağındaki kısalık ya da kalınlığın, fark edilmesinden sonra, en kısa süre içerisinde yapılması önerilmektedir. Erken dönemde bu sorunun giderilmesi ve dil bağının kesilmesi, hastanın dilinde yapısal değişiklerin, diş çürüklerinin, konuşma problemlerinin, beslenme güçlüklerinin ve psikolojik problemlerin ortaya çıkmasının önlenmesi amacıyla önerilmektedir.

Yukarıdaki fotoğrafta, thermal welding cihazı ile lingual frenektomi operasyonu yapılan 7 aylık bebeğin, operasyon öncesi ve sonrası görüntüleri yer almaktadır. Hastanın emerken zorlanma, sütü ağızda uzun süre tutma, yutkunurken hava yutma ve klik sesi gelmesi gibi belirtileri mevcuttu. Fotoğrafta dil ucuna kadar ulaşan tip I ön dil bağı görülmektedir. Hastanın çene altı tükürük bezinin açılma alanına yakın olan, kesi bölgesinin altta kalan kısmına dikiş atılmamıştır. Tüm atılan dikiş materyalleri kendiliğinden eriyebilen özelliktedir. 

Yenidoğan bebeklerde objektif olarak dil bağı ameliyatına uygun olup olmadığının değerlendirilmesi amacıyla oluşturulmuş "TABBY" Resimli Dil Bağı Değerlendirme Aracı" hakkında bilgileri Dil Bağı - Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi (2020 - Güncellendi!) linkinde bulabilirsiniz. Bu dil bağı değerlendirme aracına göre, bebekler doğduğunda dil yapısında değişiklik (çatalı dil, v şeklinde, kalp ve tas şeklinde dil ...) ne kadar fazlaysa, dilin ağız tabanından yukarıya ve dışarıya doğru hareketi ne kadar az ise, bebeklerin ameliyata uygunluk skoru o kadar yüksektir. Aslında tüm yenidoğan bebeklerin dil bağı ve dudak bağı açısından doğar doğmaz değerlendirilmesi ve fonksiyonel olarak şiddetli olan dil bağlarının aileye bilgi verilerek kesilmesi ya da takip edilmesi uygundur. Gereksiz yere dil bağı ameliyatı yapılması ne kadar yanlışsa; dil bağına bağlı emzirme sorunu olan ve emzirme danışmanlığı ile düzelmeyen bebeklerin anne sütünden ve onun muhteşem faydalı etkilerinden yeterli miktarda faydalanamaması da o kadar yanlıştır. Özellikle ekonomik düzeyi yeterli olmayan ailelerde, gereksiz yere formül mama ile bebeklerin beslenmek zorunda kalınması hem bebeğin sağlığı hem de aile üzerindeki ekonomik maliyet, anne sütünün giderek azalması ve bebeklerin biberonla beslenmeye alışmalarına neden olabilmektedir.

Yeni hazırlanan hemşirelik hizmetleri, emzirme terapistlerine ait sosyal ağlarda ve dil bağı ile ilgili sunum yapılan platformlarda, "dil bağı ne zaman kesilmelidir?" sorusuna, mümkün olan en kısa zamanda yanıtı verilmektedir. Dil bağının sadece konuşma ile ilgili değil sorunlara değil; annenin memesindeki sütü sağlıklı bir şekilde boşaltamaması, meme başı çatlağı olması ve annenin emzirme esnasında bebeklerindeki aşırı çabaya bağlı yetersizlik hissine kapılması gibi sorunlara yol açabileceği artık daha net olarak anlaşıldığından, bebeğin bir damla bile anne sütünden mahrum kalmaması ve konuşma gelişimin sağlıklı bir şekilde gelişmesi tavsiye edilmektedir.

Hem Amerikan Pediatri Akademisi hem de Dünya Sağlık Örgütü, emzirmeyi tercih edilen bebek besleme yöntemi olarak onaylamıştır. Artık annelerin emzirmeyi istediği ve emzirmeyi bekledikçe, klinisyenler tarafından herhangi bir beslenme zorluğunun nedenini teşhis etme yönünde artan bir baskı ortaya çıkmaktadır. 

Anne şikayetleri tek başına dil bağı ameliyatı için yeterli olmamalıdır!

Özellikle Avustralya' da yapılan çalışmalarda meme ucu ağrısı, meme uzunda hassasiyet olması gibi "anneye dayalı" bilgilere dayanılarak ve emzirme danışmanlığı hizmetinden faydalanılmadan her dil bağının ameliyat edilmesinin bilimsel olarak yanlış olduğunu vurgulayan çalışmalar yayınlanıyor. 

"Association of Feeding Evaluation With Frenotomy Rates in Infants With Breastfeeding Difficulties" isimli bilimsel çalışma sonucuna göre

"Son yıllarda, hem dil bağının tanısı hem de lingual frenotomi kullanımı önemli ölçüde artmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Çocuk Yatağı Veritabanında (Inpatient Database in the United States) yapılan bir analiz, sadece yatan hasta frenotomilerinde 1997'de 1279'dan 2012 yılında 12 406' ya yükselen tahmini bir artış bulmuştur. Birden fazla çalışma ve sistematik inceleme, gereksiz prosedürlerden kaçınmak için frenotomiden yararlanabilecek bebekleri dikkatle seçmenin önemini vurgulamıştır. Kaynaklar ayrıca frenektomi öncesi bir laktasyon danışmanı veya konuşma patoloğu tarafından beslenme değerlendirmesinin önemini belirtmektedir".

Her dil bağı emzirme sorununa ve belirtilere neden olmaz. Önceki makalelerde vurguladığım gibi dil altında yerleşim alanı az olan, serbest dil alanı fazla olan ve elastik dil bağlarında çok az belirti ortaya çıkabilirken; dil ucuna yakın olan ve elastik olmayan yapısı olan dil bağlarında birçok belirti ortaya çıkabilmektedir. Yukarıda paylaştığım fonksiyonel kısıtlılık indeksi gibi dil bağı değerlendirme araçların standart olarak yenidoğan bebeklerde kullanılması, çocuk doktoru, bebek hemşiresi ya da emzirme danışmanı değerlendirmesi ok önemlidir. Dil bağına bağlı dilde yapısal değişikliği olan bebeklerde dil hareketlerindeki kısıtlanma görülürse ve emzirme sorunlarının düzelmediği bilgisi varsa dil bağı ameliyatının yapılması uygundur. Bebeklerde henüz konuşma üzerine olan dil bağı etkileri ortaya çıkmadığından, özellikle emzirme sorunları esas cerrahi endikasyon olarak kabul edilmektedir.

 

Konu ile ilgili aşağıdaki linkleri inceleyebilirsiniz >>

• Frenotomy for Tongue-Tie in Newborn Infants
• Ankyloglossia and Other Oral Ties

Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)

Muayenehane (Private Office):

Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbul

Randevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52

E-mail: muratenoz@gmail.com

​Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199

Fax: (+90) 212 542 74 47